Falu rode verf
Rödfärg wordt in veel beschrijvingen van de kopersmelterij bij Stora Kopparberget in Falun genoemd. Al in 1573 schreef koning Johan III een brief aan de bouwmeester van het kasteel van Stockholm dat hij 'rostbly' of 'gruvkli' wilde bestellen om alle daken van het kasteel rood te schilderen. In de 17e eeuw was het echter nog steeds ongebruikelijk en exclusief om je huis te schilderen en werd het pigment gemengd met houtteer voor zowel bescherming als kleur. Pas in de 18e eeuw begon men serieus te discussiëren over de industriële productie van rode verf.
Na een aantal min of meer succesvolle pogingen werd in de periode 1764-1774 25 ton pigment geproduceerd als nevenactiviteit van de vitrioolproductie. In die tijd begon men de rode verf te koken met water en roggemeel.
Vanaf 1764 vond de productie plaats in het gebied rond Falu Gruva. Na alle eerdere mislukkingen wilde Bergslaget de productie uitbesteden en de pachtovereenkomst bleef van kracht tot het midden van de 19e eeuw. De pachters maakten niet alleen gebruik van het slakkenproduct van de vitriolfabriek, maar ook van de grondstof uit het mijnwater en van oude, verweerde varphögar (koperarm erts uit de mijnbouw). De varphögar zijn nog steeds in het gebied aanwezig en het huidige Falu Rödfärg haalt zijn grondstof nog steeds daar vandaan.
Slagghoopjes & mijnwerkers
Lang geleden werd al het erts bij de Falu Gruva gesorteerd door behendige jonge jongens in de wasbak aan de rand van de mijn. Erts met veel metaal werd op een hoop gelegd en erts met weinig metaal in de "afvalhoop".
De hopen veranderden, sommige werden groter en andere kleiner, sommige werden plat en andere puntig. De afvalhopen waren en zijn namelijk de belangrijkste grondstofbron van Falu Rödfärg. Ladewijs haalden ze het verweerde erts binnen, spoelden de fijnste korrels af en legden de rest terug voor verdere verwering gedurende 20 tot 30 jaar. De okergele korrels worden gedroogd en gebrand en pas bij hoge temperaturen krijgen ze de rode kleur die al eeuwenlang het Zweedse landschap kenmerkt. Hoe hoger de temperatuur bij het branden, hoe donkerder de kleur wordt. Het pigment voor de zwarte kleur is bijna verbrand. Van het Duitse woord werfen, dat gooien of uitgooien betekent, kregen deze hopen de naam varphögar (verhogingen) en ze kenmerken nog steeds het landschap rond Falu Gruva.
Falu Gruva werd in 1992 gesloten, dus er komt geen nieuwe grondstof bij. Dus in elk blik Falu Rödfärg dat vandaag de dag wordt verkocht, zit pigment dat honderden jaren geleden met de hand werd geplukt door deze jonge jongens!
